Kompresja portfela wg Rozporządzenia EMIR
Kompresja portfela to instrument ograniczania ryzyka polegający na całkowitym lub częściowym wygaszeniu kontraktów pochodnych zgłoszonych przez dwie lub więcej stron do tego procesu i zastąpieniu wygaszonych kontraktów pochodnych innym kontraktem pochodnym, którego nominalna wartość jest mniejsza niż łączna wartość nominalna kontraktów wygaszonych.
W praktyce kompresja portfela często będzie polegać na połączeniu otwartych pozycji klienta, w szczególności na zamknięciu wielu pozycji otwartych na instrumencie pochodnym opartym o ten sam instrument bazowy a następnie otwarciu jednego kontraktu pochodnego w nominale netto pozycji sprzed kompresji.
Tak więc znaczenie ekonomiczne kompresji portfela polega na redukcji wartości nominalnej obowiązującego kontraktu pochodnego poprzez eliminację transakcji równoważnych lub transakcji, które nie wpływają na ryzyko portfela danego dealera.
W wyniku kompresji portfela mogą zatem zostać zawarte nowe kontrakty zastępcze, np. w przypadku, gdy kontrakt pochodny jest zastąpiony nowym, mniejszym derywatem pozwalającym na usunięcie pozostałej ekspozycji.
O skali wykorzystania kompresji portfela w obrocie gospodarczym świadczą dane ISDA (ISDA Year-End 2012 Market Analysis) gdzie np. za rok 2012 48,7 tryliona dolarów wartości nominalnej kontraktów pochodnych zawartych na rynku OTC (poza rynkiem regulowanym) zostało wygaszone za pomocą tego instrumentu (z tego 44,7 tryliona dotyczyło derywatów na stopę procentową – IRD). W okresie pięcioletnim ogólna wartość kontraktów pochodnych na rynku OTC wygaszonych za pomocą kompresji portfela to ponad 214 trylionów dolarów (wartość nominalna).
Regulacyjne Standardy Techniczne do Rozporządzenia EMIR wymagają aby kontrahenci finansowi oraz kontrahenci niefinansowi posiadający co najmniej 500 obowiązujących, zawartych z innych kontrahentem kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które nie są rozliczane centralnie, posiadali procedury dotyczące sprawdzania regularnie, a co najmniej dwa razy w roku, możliwości dokonania kompresji portfela w celu zmniejszenia ich ryzyka kredytowego kontrahenta i procedury dotyczące przeprowadzania takiej kompresji portfela.
Dodatkowo wg EMIR kontrahenci finansowi i kontrahenci niefinansowi muszą być w stanie przedstawić odpowiedniemu właściwemu organowi racjonalne wyjaśnienia swojej oceny, zgodnie z którą nie należy przeprowadzać kompresji portfela.
|
Kompresja portfela Kontrahenci finansowi i kontrahenci niefinansowi posiadający co najmniej 500 obowiązujących, zawartych z innych kontrahentem kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które nie są rozliczane centralnie, posiadają procedury dotyczące sprawdzania regularnie, a co najmniej dwa razy w roku, możliwości dokonania kompresji portfela w celu zmniejszenia ich ryzyka kredytowego kontrahenta i procedury dotyczące przeprowadzania takiej kompresji portfela. Kontrahenci finansowi i kontrahenci niefinansowi muszą być w stanie przedstawić odpowiedniemu właściwemu organowi racjonalnego wyjaśnienia swojej oceny, zgodnie z którą nie należy przeprowadzać kompresji portfela. |
Dopuszczalność nieprzeprowadzania kompresji portfela
Sposób sformułowania tekstu legislacyjnego wskazuje, iż wymagania EMIR w zakresie kompresji portfela zostały określone w sposób elastyczny i ograniczono je do wymogu posiadania odpowiedniej procedury oraz dokumentacji uzasadniającej w sposób „racjonalny" ewentualne nieprowadzenie kompresji (ang. „reasonable and valid explanation").
Okolicznościami, które mogą być powoływane jako „racjonalne uzasadnienie" to np.:
- portfel ma kierunkowy charakter, który nie pozwala na jego kompresję,
- wielostronne usługi kompresji nie są dostępne na danym rynku dla odpowiednich produktów lub dla odpowiednich uczestników rynku a kompresja na bazie bilateralnej nie jest wykonalna,
- kompresja wpłynęłaby w istotny negatywny sposób na wewnętrzne procesy zarządzania ryzykiem lub stosowane procedury księgowe.
Wg ESMA kompresja portfela nie stanowi przeszkody dla potrącenia należności z kontrahentem innym niż strona początkowej transakcji.
|
|
LinkiTransakcje z kontrahentami z krajów spoza UE
Omawiane wymagania obowiązują w przypadku, gdy co najmniej jedną stroną kontraktu pochodnego jest kontrahent z Unii Europejskiej.
Tak więc, w sytuacji, gdy kontrahent z Unii Europejskiej zawiera transakcję z podmiotem z kraju trzeciego, kontrahent z Unii Europejskiej jest zobowiązany zapewnić, aby wymagania EMIR dotyczące kompresji były spełnione dla odpowiedniego portfela, nawet jeżeli kontrahent z kraju trzeciego nie podlega EMIR.
Natomiast w przypadku, gdy podmiot z kraju trzeciego pochodzi z jurysdykcji, dla której Komisja Europejska przyjęła odpowiedni akt implementujący na podstawie art. 13 EMIR, strony kontraktu pochodnego mogą stosować ekwiwalentne do EMIR przepisy kraju trzeciego.
Wymagania EMIR w zakresie kompresji portfela stosuje się do kontraktów pochodnych obowiązujących od dnia 15 września 2013 r. (data wejścia w życie Regulacyjnych Standardów Technicznych Rozporządzenia EMIR).
Kompresja portfela wg MiFIR
EMIR |
MiFIR udziela umocowania Komisji Europejskiej do określenia w drodze aktów delegowanych wymaganych elementów kompresji portfela.
Ponadto transakcje podlegające kompresji nie będą przedmiotem wprowadzanego przez MiFIR obowiązku obrotu na rynku regulowanym, alternatywnym lub tzw. OTF.
Firmy inwestycyjne przeprowadzające kompresję nie będą podlegać w tym zakresie wynikającym z Dyrektywy MiFID obowiązkom najlepszego wykonania (best execution) i przejrzystości (transparency).