Dyrektywa EU ETS do polskiego porządku prawnego została implementowana przepisami:
|
10 czerwca 2021
|
- ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 281, poz. 2784, z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 oraz z 2009 r. Nr 215, poz. 1664),
- ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695, z późn. zm.),
- ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2017 r. poz. 568, z późn. zm.).
Przyjęcie ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. spowodowane było przede wszystkim objęciem systemem sektora lotniczego i emisji CO2 powstałych w trakcie wykonywanych operacji lotniczych (implementacja dyrektywy 2008/101/WE).
W ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. zostały ponadto częściowo wprowadzone regulacje dotyczące przydziału uprawnień do emisji w trzecim okresie rozliczeniowym 2013 – 2020.
W celu pełnej transpozycji przepisów dyrektywy 2009/29/WE a także zapewnienia wykonania decyzji i rozporządzeń Komisji Europejskiej wprowadzających nowe zasady działania systemu w trzecim okresie rozliczeniowym została uchwalona nowa ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
W okresie rozliczeniowym 2021-2030 zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE.
Część przepisów tej dyrektywy została implementowana do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1501).
Nowelizacja ustawy z 2015 r. z dnia 4 lipca 2019 r. była ponadto konieczna ze względu na pewne braki regulacyjne, jak np. brak definicji eksploatacji instalacji rozstrzygającej o terminie obowiązku uzyskania zezwolenia i monitorowania wielkości emisji (patrz dodanie w art. 3 definicji „eksploatacji instalacji” nawiązującej do ustawy Prawo ochrony środowiska oraz art. 20 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) nr 601/2012).
Celem opublikowanego 14 lipca 2020 projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw jest z kolei dopełnienie pełnej transpozycji dyrektywy 2018/410.
Jednocześnie z uwagi na wejście w życie, z dniem 28 lutego 2019 r., rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, konieczne było dostosowanie niektórych przepisów ustawy (m.in. art. 68 i rozdziału 11), do przedmiotowego rozporządzenia (m.in. do art. 16, 17, 23, 24 i 26).
Zmiany polegają w szczególności na uchyleniu regulacji ustawy w tych obszarach, które począwszy od 2021 r. przejmują przepisy rozporządzenia, które będą stosowane bezpośrednio.
Mając na uwadze transpozycję przepisów dyrektywy 2018/410 oraz wykonanie niektórych przepisów rozporządzenia Komisji 2019/331, celem nowelizacji było m.in. wprowadzenie następujących zmian w ustawie o systemie handlu:
a) wprowadzenie definicji „instalacji nowej” zgodnej z definicją z dyrektywy 2003/87/WE w brzmieniu nadanym dyrektywą 2018/410,
b) rozszerzenie treści art. 26c poprzez wskazanie trybu wzywania do uzupełniania braków we wniosku o przydział uprawnień do emisji,
c) rezygnacja ze stałego cyklicznego obowiązku przeprowadzania analiz wydanych zezwoleń na emisję gazów cieplarnianych,
d) wprowadzenie przepisów określających zasady funkcjonowania Krajowego systemu wdrażania Funduszu Modernizacyjnego, w ramach którego środki uzyskane z tego Funduszu są przeznaczane na dofinansowanie realizacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej inwestycji mających na celu modernizację systemów energetycznych oraz poprawę efektywności energetycznej,
e) zmiany w art. 68 i art. 70 ustawy o systemie handlu, w szczególności uchylenie przepisów, które dotyczą kwestii przydziału uprawnień do emisji w odniesieniu do instalacji nowych, które zostały uregulowane w rozporządzeniu 2019/331 i zastąpią od 2021 r. zasady przyjęte w tym zakresie w prawie państw członkowskich,
f) dodanie art. 70a i 70b dotyczących zmiany przydzielonych uprawnień do emisji tak, aby umożliwić dokonywanie korekt przydziałów uprawnień do emisji, o których mowa w art. 1 pkt 14 lit. m dyrektywy 2018/410.
Istotnym celem przedmiotowej nowelizacji jest wykonanie rozporządzenia Komisji nr 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności (Dz. Urz. UE L 282 z dnia 4.11.2019, str. 20), zwanego dalej „rozporządzeniem 2019/1842”. Rozporządzenie 2019/1842 to ustanawia jednolite w całej Unii kryteria i zasady przeprowadzania dostosowania przydziałów uprawnień do emisji w okresie rozliczeniowym 2021-2030. Istotne znaczenie z perspektywy realizacji celów dyrektywy ma także postulat, aby przydział uprawnień był dostosowany do zmieniającej się sytuacji w poszczególnych instalacjach i aby odzwierciedlał rzeczywisty poziom eksploatacji instalacji. Zmiany te są następstwem zmian poziomów działalności w instalacji.
Z tego powodu mechanizm przydziału uprawnień do emisji jest ściśle powiązany z bieżącym analizowaniem sytuacji w instalacjach, które zobligowane są do dostarczania szczegółowych danych podlegających niezależnej weryfikacji. Na podstawie tych danych organy państwa mają podejmować decyzje, czy zachodzi potrzeba dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji.
W tym kontekście istotnym nowym obowiązkiem dla prowadzących instalację objętych systemem handlu będzie obowiązek składania raportów o poziomach działalności, zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu 2019/1842.
Jak wskazuje uzasadnienie projektu:
- raport ten zastąpi dotychczas obowiązujący obowiązek sprawozdawczy tj. informację rzeczywistych lub planowanych zmianach zdolności produkcyjnej, zmianach poziomu działalności oraz zmianach w działaniach w instalacji w danym roku (art. 64 ustawy);
- od 2022 r. przedmiotowe raporty będą składane za pośrednictwem modułu w krajowej bazie emisji gazów cieplarnianych i innych substancji, co znacznie ułatwi prowadzącym instalację sprawozdawczość w tym zakresie;
- uwagi na fakt, iż podmioty objęte systemem EU ETS objęte są obowiązkiem rejestracji w Krajowej bazie (mają status podmiotu korzystającego ze środowiska), nie będzie ciążył na nich dodatkowy obowiązek rejestracyjny.
Uzasadnienie projektu podkreśla, że projekt wykonuje przepisy rozporządzania 2019/1842, które wprowadza nowy rodzaj sprawozdań dla prowadzących instalację objętych systemem ETS tj. raportów o poziomach działalności, niemniej jednak wprowadzono pewne ułatwienia w tym zakresie:
- ustawa stworzy możliwość skorzystania przez wszystkich przedsiębiorców z dodatkowego wsparcia finansowego na realizacje inwestycji mających na celu modernizację systemów energetycznych oraz poprawę efektywności energetycznej,
- pomimo, że mechanizm ten jest przewidziany Dyrektywą 2018/410, ustawa nie zawęża kręgu potencjalnych beneficjentów do określonej grupy wsparcia - wszyscy przedsiębiorcy, którzy planują inwestycje spełniające cele Dyrektywy 2018/410 będą mogli ubiegać się o wsparcie w postaci pożyczki czy dotacji na realizację inwestycji, w zależności czy dana inwestycja będzie realizowana w obszarze priorytetowym lub nie priorytetowym, odpowiednio do 100 % lub 70% kosztów realizacji inwestycji.
System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych funkcjonuje oczywiście w szerszym kontekście prawny zakreślonym, oprócz ustawy o handlu emisjami, szeregiem regulacji UE oraz prawa krajowego.
W tym drugim obszarze należy uwzględnić w szczególności:
- ustawę z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz
- ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.
Kalendarium regulacyjne
10 czerwca 2021
14 lipca 2020
9 sierpnia 2019 r.
20 czerwca 2019
Komunikat Komisji, Wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych: Suplement dotyczący zgłaszania informacji związanych z klimatem
(2019/C 209/01)
6 luty 2018
|
|
Dokumentacja |
Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
|
|
Linki |
Rządowy Proces Legislacyjny dot. projektu ustawy z 14 lipca 2020
Rządowy Proces Legislacyjny dot. projektu ustawy z 6 lutego 2018
Strona BIP dotycząca projektu ustawy z 6 lutego 2018