Słownik rynku energii
Biomasa
- Kategoria: Słownik rynku energii
Zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2020/2085 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie zmiany i sprostowania rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (dalej: „rozporządzenie 2020/2085”), biomasa wykorzystana do celów energetycznych w instalacjach objętych system handlu emisjami (ETS) powinna spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju.
31 sierpnia 2023
|
W przeciwnym wypadku węgiel pierwiastkowy w niej zawarty uznaje się za węgiel pierwiastkowy kopalny. W tym kontekście należy wziąć pod uwagę, że:
a) zgodnie z art. 1 pkt 6 lit. d rozporządzenia 2020/2085: kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych na potrzeby wymagań systemu EU ETS określone zostały w art. 29 ust. 2-7 i ust. 10 dyrektywy Paramentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania energii ze źródeł odnawialnych (dalej: „dyrektywa 2018/2001”), kryteria zrównoważonego rozwoju stosuje się niezależnie od pochodzenia geograficznego biomasy, zgodność z kryteriami zrównoważonego rozwoju ocenia się zgodnie z art. 30 i art. 31 ust. 1 dyrektywy 2018/2001;
b) zgodnie z art. 3 akapit 3 rozporządzenia 2020/2085 ww. regulacje w zakresie kryteriów zrównoważonego rozwoju stosuje się od dnia 1 stycznia 2022 r.
Weryfikacja zgodności z kryteriami zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych dot. wymagań systemu EU ETS, w odniesieniu do biomasy wykorzystywanej na potrzeby energetyczne przez prowadzących instalacje objęte systemem EU ETS, może odbywać się w oparciu o dokumenty pochodzące z tzw. dobrowolnych systemów certyfikacji zgodnie z przepisami art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001.
Zgodnie z treścią art. 30 ust. 9 dyrektywy 2018/2001, wobec dokumentów uzyskanych w ramach dobrowolnego systemu certyfikacji i wystawionych w zakresie objętym decyzją Komisji Europejskiej, państwo członkowskie nie wymaga przedstawiania dalszych dowodów spełniania kryteriów zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych określonych w art. 29 ust. 2-7 i ust. 10 ww. dyrektywy.
Biorąc pod uwagę, że decyzje Komisji Europejskiej wydane są w oparciu o art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001 oraz to, że przepisy rozporządzenia 2020/2085 są w całości i bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, możliwe jest stosowanie procedur dobrowolnych systemów certyfikacji na potrzeby weryfikacji spełnienia kryteriów zrównoważonego rozwoju, wynikających z obowiązku określonego w rozporządzeniu 2020/2085. Stosowanie dobrowolnych systemów certyfikacji przynosi korzyści wynikające z pełnej harmonizacji przepisów w tym zakresie na poziomie Unii Europejskiej.
Zapewnia to zarówno uznawanie dokumentów pochodzących z pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz krajów trzecich, jak również gwarantuje akceptację takich dokumentów powstałych na terenie Polski, w odniesieniu do sprzedaży biomasy za granicę. Warunkiem jest przestrzeganie wymagań dobrowolnego systemu certyfikacji oraz przestrzeganie zakresu certyfikacji systemu zaakceptowanego przez Komisję Europejską.
Przepisy określające obowiązek weryfikacji kryteriów zrównoważonego rozwoju na potrzeby systemu EU ETS, określone w rozporządzeniu 2020/2085 zostały częściowo zmienione Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2022/388 z dnia 8 marca 2022 r. zmieniającym rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2066 w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, mocą którego w art. 38 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 dodano ust. 6.
Linki
|
W myśl przedmiotowych zmian państwa członkowskie lub, w stosownych przypadkach, właściwe organy mogą uznać za spełnione kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w tym ustępie, w odniesieniu do biopaliw, biopłynów i paliw z biomasy wykorzystywanych do spalania od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.
W ślad za powyższym przyjęte zostały przepisy ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1576), które wprowadziły zmiany w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1092).
Zmiany te polegały na dodaniu art. 141a, który stanowi, że w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. biopaliwa, biopłyny i paliwa z biomasy w rozumieniu art. 3 pkt 21a rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2066 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych na podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniającego rozporządzenie Komisji (UE) nr 601/2012, wykorzystywane do spalania przez operatora statku powietrznego albo prowadzącego instalację, uznaje się za spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 38 ust. 5 akapit pierwszy tego rozporządzenia.
Omawiane rozwiązanie weszło w życie w dniu 11 sierpnia 2022 r. Wobec powyższych informacji, kluczowe jest, by wytwórcy biomasy, pośrednicy oraz prowadzący instalacje objęte EU ETS, których będzie dotyczyć ten obowiązek, przygotowali się do certyfikacji w ramach dobrowolnych systemów certyfikacji równolegle do procesu wdrażania do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy 2018/2001.
Co istotne, biorąc pod uwagę wymagania dobrowolnych systemów certyfikacji, niezbędne jest objęcie procesem certyfikacji dostawców biomasy na każdym etapie jej pozyskiwania i przetwarzania w celu zastosowania na potrzeby energetyczne.
Należy jednak podkreślić, że nie wszystkie instalacje objęte systemem EU ETS są zobowiązane do uzyskania certyfikatu potwierdzającego spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, lecz tylko takie, które wykorzystują biomasę do spalania. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż w przypadku gdy biopaliwa, biopłyny i paliwa z biomasy wyprodukowane są z odpadów i pozostałości innych niż pozostałości z rolnictwa, akwakultury, rybołówstwa i leśnictwa muszą spełniać jedynie kryteria ograniczania emisji gazów cieplarnianych, określone w art. 27 ust. 10 dyrektywy 2018/2001.
Jednocześnie, energia elektryczna, energia ciepła i chłodu wytwarzane ze stałych odpadów komunalnych nie podlegają ww. kryteriom ograniczania emisji gazów cieplarnianych.
Biorąc pod uwagę stanowisko Komisji Europejskiej odnoszące się do tych dobrowolnych systemów certyfikacji, które przedłożyły wnioski o wydanie decyzji na podstawie art. 30 ust. 4 dyrektywy 2018/2001 i uzyskały pozytywną ocenę techniczną Komisji (EC positive technical assessment), za dopuszczalną należy uznać możliwość korzystania z ww. systemów na potrzeby potwierdzania spełniania kryteriów zrównoważonego rozwoju przez biomasę wykorzystywaną w 2023 r. na potrzeby energetyczne przez prowadzących instalacje objęte systemem EU ETS, nawet jeśli nie uzyskały one formalnej decyzji Komisji.
Podsumowując Ministerstwo Klimatu i Środowiska podtrzymuje stanowisko z dnia 27 września 2021 r., zgodnie z którym również dobrowolne systemy certyfikacji, które uzyskały pozytywną ocenę techniczną, mogą być uznawane na potrzeby potwierdzania spełniania kryteriów zrównoważonego rozwoju przez biomasę wykorzystywaną na potrzeby energetyczne przez prowadzących instalacje objęte systemem EU ETS.
Zaliczanie energii elektrycznej z biomasy do celów wyliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych
Wg opublikowanego w maju 2023 projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (druk UC99), w celu implementacji przepisów art. 29 RED II, do celów wyliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych, energia elektryczna z biomasy jest zaliczana tylko wtedy, gdy biomasa ta spełnia określone warunki, tj. wymienione w art. 129 ust. 4 ustawy OZE:
1) jest ona wytwarzana w instalacjach o całkowitej nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 50 MW;
2) w przypadku instalacji o całkowitej nominalnej mocy cieplnej od 50 MW do 100 MW – jest ona wytwarzana przy zastosowaniu technologii wysokosprawnej kogeneracji lub – w przypadku instalacji wyłącznie elektrycznych – przy osiągnięciu poziomu sprawności energetycznej powiązanego z najlepszymi dostępnymi technikami, o których mowa w art. 207 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;
3) w przypadku instalacji o całkowitej nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 MW – jest ona wytwarzana przy zastosowaniu technologii wysokosprawnej kogeneracji lub – w przypadku instalacji wyłącznie elektrycznych – przy osiągnięciu poziomu sprawności elektrycznej netto wynoszącego co najmniej 36 %;
4) jest ona wytwarzana z zastosowaniem wychwytywania i składowania CO2 z biomasy.
Powyższe rozwiązanie oznacza, że zgodnie z przepisami RED II, nie jest możliwe przyznawanie wsparcia dla wskazanej w przepisie energii elektrycznej z biomasy.
Wyżej wymienione warunki zostały wprowadzone do art. 129 ust. 4 ustawy o OZE ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, która została ogłoszona w Dz.U. z 2023 pod poz. 1762 w dniu 31 sierpnia 2023 r. Przepis ten wszedł w życie 1 października 2023 r.
RED III
Zgodnie ze zmienionym brzmieniem dyrektywy RED (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2018/2001, rozporządzenie (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/WE w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylająca dyrektywę Rady (UE) 2015/652) wzmocniono kryteria zrównoważonego rozwoju w zakresie wykorzystania biomasy do celów energetycznych, w tym poprzez obowiązek stosowania zasady kaskadowości w odniesieniu do biomasy leśnej. Zasady te mają być uwzględniane w przypadku projektowania systemów wsparcia.
Państwa członkowskie mogą skorzystać z derogacji w przypadku, gdy związane jest to z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego lub charakterystyką rynkulokalnego w zakresie wykorzystania biomasy leśnej, która nie spełnia wymagań umożliwiających jej ponowne wykorzystanielub biomasy pochodzącej z działań powiązanych z gospodarką leśną. Państwa członkowskie nie mogą co do zasadyudzielać nowego bezpośredniego wsparcia lub odnawiać istniejących systemów wsparcia na wytwarzanie wyłącznie energii elektrycznej z paliw z biomasy.
Do 2027 r. Komisja Europejska w specjalnym raporcie oceni zasadność wprowadzenia dalszych ograniczeń w zakresie wykorzystania biomasy leśnej.
Obniżono próg mocy instalacji wykorzystującychbiomasę, w których spalane paliwo musi spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju z 20 do 7,5 MWt.
Do 31 grudnia 2030 r. energia z paliw z biomasy może być zaliczana na poczet realizacji celów udziału energii ze źródeł odnawialnych wówczas, gdy wsparcie zostało udzielone przed wejściem w życie zmienionej dyrektywy RED a charakter wsparcia gwarantuje, że zostało ono udzielone w formie wsparcia długoterminowego, dla którego ustalona została stała kwota napoczątku okresu wsparcia i pod warunkiem, że dany systemprzewiduje mechanizm zapewniający brak nadwsparcia.
Termin transpozycji dyrektywy do prawa krajowego państw członkowskich ustalono na 31 grudnia 2024 r.