Komisja Europejska opublikowała komunikat, w którym dokonała kilku odważnych interpretacji dotyczących dotychczas niejasnych kwestii związanych ze statusem jednostek CER i ERU w Europejskim Systemie Handlu Emisjami po 2012 r.
Ograniczenia jakościowe wykorzystania CER
Jak sygnalizowałem w artykule „Nieszczęsny art. 11a ust. 9 (Dyrektywy 2003/87/WE)” niepewność dotycząca zasad wykorzystania CER i ERU od 2013 r. jest systemowa i zakotwiczona w samej Dyrektywie. Niestety Komisji Europejskiej w ostatnim komunikacie udało się zmniejszyć tę niepewność jedynie w niewielkim stopniu. Komisja przypomniała, iż aktualnie od samego początku obowiązywania systemu w 2005 r. pełnym zakazem wykorzystania w Europejskim Systemie Handlu Emisjami (EU ETS) są objęte jednostki CER z projektów nuklearnych oraz z rolnictwa i leśnictwa (tzw. LULUCF).
Dodatkowo, od 1 stycznia 2013 r. CER i ERU z projektów obejmujących eliminację emisji trifluorometanu (HFC-23) i tlenków azotu (N2O) z produkcji kwasu adypinowego nie będą mogły być wykorzystane w EU ETS (wyjątek uczyniono do 30 kwietnia 2011 r. dla eliminacji emisji z istniejących projektów dla których jednostki CER i ERU wydano przed 1 stycznia 2013 do rozliczenia zobowiązań 2012 roku).
Odnośnie ewentualnych dalszych posunięć w omawianym obszarze Komisja Europejska zadeklarowała, iż pomimo tego, że ustawodawstwo pozwala na wprowadzenie dalszych ograniczeń jakościowych, Komisja ich aktualnie nie planuje.
Uważam, iż w ostatnim zdaniu akcent należy położyć na słowo: „aktualnie”. Inwestorzy powinni mieć na względzie, iż Dyrektywa nie limituje typów możliwych do wprowadzenia ograniczeń w wykorzystaniu CER i ERU w trzecim okresie rozliczeniowym. Kryteria dla tych ograniczeń mogą być związane z typem projektu lub okolicznościami o charakterze ekonomicznym, środowiskowym, strategicznym lub administracyjnym.
Mając na uwadze dokładne brzmienie kontrowersyjnego artykułu 10a ust. 9 zdanie pierwsze Dyrektywy 2003/87WE (pozwalającego na wprowadzenie, z mocą od 1 stycznia 2013 r. środków prawnych „mających na celu ograniczenie wykorzystywania określonych jednostek z tytułu pewnych rodzajów projektów”) Komisji Europejskiej nie udało się w ww. komunikacie dokładnie sprecyzować prawnej definicji „określonych jednostek”.
Natomiast pod pojęciem „rodzaju projektu” Komisja rozumie jednostki generowane przy wykorzystaniu jednej lub kilku metodologii zaaprobowanych przez Zarząd UNFCCC CDM oraz Komitet Nadzorczy JI. Sformułowanie „określone jednostki” użyte w ww. artykule 11a ust. 9 Dyrektywy mogą odnosić się do wszystkich jednostek wygenerowanych w ramach konkretnego rodzaju projektów lub jednostek z pewnych rodzajów projektów generowane w niektórych jedynie krajach.
Rozwiązaniem dającym inwestorom większe bezpieczeństwo mogłoby być teoretycznie utworzenie pozytywnej listy jednostek nie podlegających ograniczeniom w świetle art. 11a ust. 9 Dyrektywy, jednak utworzenie takiej listy nie jest przewidziane przez ustawodawstwo unijne.
Tak więc wygląda na to, iż niepewność inwestorów co do tego, jakie rodzaje jednostek CER będą dopuszczone do stosowania w Europejskim Systemie Handlu Emisjami nadal będzie się utrzymywać i nie jest w tym zakresie na razie przewidziane stosowanie żadnych narzędzi prawnych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tej niepewności.
Banking jednostek CER i ERU
Szczegółowe warunki przenoszenia jednostek CER i ERU na następny okres rozliczeniowy to kwestia dość skomplikowana.
Pierwszym podstawowym uwarunkowaniem jest, iż w fazie trzeciej EU ETS jednostki te będą mogły – co do zasady - być wykorzystane do umorzeń jedynie o ile zostaną wymienione na uprawnienia do emisji ważne w trzecim okresie rozliczeniowym (EUA). Taka wymiana międzynarodowych jednostek Kyoto CER i ERU (posiadających oznaczenie pierwszego okresu rozliczeniowego Protokołu z Kyoto tj. z okresu 2008 – 2012) na uprawnienia do emisji EUA ważne w okresie od 2012 – 2020 EUETS będzie możliwa tylko do marca 2015 r.
Subtelnym rozróżnieniem jest jednakże, iż nie wszyscy posiadacze rachunków w rejestrze uprawnień do emisji będą uprawnieni do wymiany jednostek CER i ERU a jedynie prowadzący instalacje lub operatorzy statków powietrznych (oczywiście w granicach limitów przewidzianych w art. 11a Dyrektywy - ww. operatorzy instalacji lub statków powietrznych mogą zwrócić się do właściwego organu o wydanie im uprawnień ważnych począwszy od 2013 r., jedynie „w zakresie, w jakim nie wykorzystali oni jednostek CER i ERU przyznanych im przez państwa członkowskie na lata 2008–2012” lub w zakresie, w jakim udzielono im zezwolenia na wykorzystanie jednostek na mocy ust. 8 art. 11a Dyrektywy - kwestią limitów jednak nie zajmuję się bliżej w ramach niniejszego artykułu).
Komisja Europejska w ww. komunikacie podkreśliła, iż biorąc pod uwagę, iż ścieżka wymiany jednostek została przewidziana wyłącznie dla operatorów, wniosek o wymianę spotka się z odmową w przypadku, gdy operator wyczerpał przysługujący mu limit do wykorzystania do umorzeń jednostek CER i ERU wskazany w artykule 11a ust. 2-4 i 8 Dyrektywy 2003/87/WE.