Biometan

29 września 2023

Komunikat URE, Nowelizacja ustawy o OZE: nowe systemy wsparcia, ważne rozwiązania dla energetyki lokalnej

17 sierpnia 2023

Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw

Komunikat Urzędu Tegulacji Energetyki z dnia 29 września 2023 (Nowelizacja ustawy o OZE: nowe systemy wsparcia, ważne rozwiązania dla energetyki lokalnej)

Nowy rodzaj paliwa gazowego – biometan. System wsparcia dla wytwórców

Znowelizowane przepisy ustawy o OZE uwzględniają wskazaną przez ustawodawcę potrzebę stworzenia rynku biometanu, który będzie wprowadzany do sieci gazowych, jak i wykorzystywany w transporcie. Pakiet wprowadzonych w tym zakresie regulacji zawiera definicję biometanu oraz przewiduje konieczność uzyskania przez wytwórców biogazu na potrzeby wytwarzania biometanu lub biometanu z biogazu, wpisu do nowoutworzonego rejestru działalności regulowanej prowadzonego przez Prezesa URE. Wytwarzanie biometanu z biogazu rolniczego będzie z kolei wymagało wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie biogazu rolniczego prowadzonego przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR).

Dedykowany wytwórcom biometanu system wsparcia wykorzystuje model dopłaty do ceny rynkowej wzorowany na systemie FIP, a uzyskanie wsparcia wymaga otrzymania stosownego zaświadczenia od Prezesa URE. Okres wsparcia wynosi w tym systemie 20 lat od pierwszego dnia sprzedaży biometanu objętego systemem wsparcia, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2048 r.

Warto pamiętać, że znowelizowane przepisy ustawy – Prawo energetyczne przewidują preferencje dla przyłączania instalacji wytwarzających biometan do sieci gazowej.

Uzasadnienie ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw

Doprecyzowaniu uległa również definicja biogazu rolniczego, z uwagi na pojawiające się wątpliwości interpretacyjne. W dniu 17 maja 2022 r. ukazało się prawomocne orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który w trzyosobowym składzie rozstrzygał kwestie sporu kompetencyjnego między dwoma organami administracji. W ww. postanowieniu NSA dokonał m.in. wykładni terminu „biogaz rolniczy” określonego w art. 2 ust. 2 ustawy OZE, kwestionując możliwość stosowania w ramach ww. definicji odpadów z przetwórstwa żywności, które to według stanowiska zaprezentowanego przez NSA nie znajdują się w katalogu surowców służących do wytwarzania biogazu rolniczego.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że zakwestionowane surowce mieszczące się we wskazanej powyżej grupie odpadów były i są wykorzystywane przez wytwórców biogazu, a przedsiębiorcy je stosujący uzyskiwali od organów administracji odpowiedzialnych za nadzór nad prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie biogazu rolniczego potwierdzenie, zgodnie z którym ich wykorzystanie w biogazowni rolniczej mieści się w katalogu dostępnych surowców do produkcji biogazu rolniczego. Dotyczy to w szczególności surowców o kodach odpadu: 02 06 80, 16 03 06, 19 08 14, 16 03 06, 16 03 80, 19 08 14 oraz 19 08 01.
Tym samym postanowienie NSA powoduje ryzyko destabilizacji funkcjonowania całego sektora biogazu rolniczego w Polsce, nie tylko z uwagi na zasadność wszczęcia procedury wykreślenia z rejestru wytwórców biogazu rolniczego prowadzonego przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR), ale również stanowi podstawę do zakwestionowania szeregu decyzji administracyjnych wydawanych dla instalacji spełniającej kryteria biogazowni rolniczej.
Jednocześnie wprowadzony został przepis przejściowy, zgodnie z którym treść definicji pojęcia „biogaz rolniczy” zaproponowaną w projekcie ustawy należy stosować do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie projektu ustawy. Takie podejście jest zgodne z pierwotną intencją ustawodawcy, zgodnie z którą zakwestionowane w postanowieniu NSA surowce mieszczą się w kategorii biogazu rolniczego – czego wyrazem były wspomniane powyżej stanowiska organów administracji.

Utworzenie rejestru wytwórców biogazu

Wytwarzanie biogazu lub wytwarzanie biometanu z biogazu będzie działalnością regulowaną i będzie wymagać wpisu do jawnego rejestru wytwórców biogazu prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), na wniosek złożony przez wytwórcę.

Na wytwórcę prowadzącego działalność gospodarczą we wskazanym wyżej zakresie, nałożono obowiązek:

1) posiadania tytułu prawnego do obiektów budowlanych oraz instalacji, w której będzie wytwarzany biogaz napotrzeby wytwarzania biometanu lub będzie wytwarzany biometan z biogazu;

2) dysponowania urządzeniami służącymi prowadzeniu działalności oraz odpowiednimi instalacjami i obiektami spełniającymi wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej, sanitarnej i ochrony środowiska umożliwiającymi prawidłowe wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biogazu na potrzeby wytwarzania biometanu lub wytwarzania biometanu z biogazu;

3) niewykorzystywania do produkcji biometanu z biogazu lub biometanu paliw kopalnych, jak również biomasy, biogazu i biopłynów zanieczyszczonych substancjami niebędącymi biomasą, biogazem lub biopłynami mającymi zwiększyć ich wartość opałową;

4) prowadzenia stosownej dokumentacji dotyczącej:

• ilości biogazu wytworzonego na potrzeby wytwarzania biometanu, z wyszczególnieniem ilości:

- biometanu wytworzonego z biogazu,

- biogazu sprzedanego na potrzeby wytwarzania biometanu, 

- biogazu wykorzystanego w inny sposób,

• ilości biometanu wytworzonego z biogazu, z wyszczególnieniem ilości biometanu:

- wprowadzonego do sieci gazowej,

 - transportowanego w postaci sprężonej lub skroplonej środkami transportu innymi niż sieci gazowe,

 - wykorzystanego do tankowania pojazdów silnikowych bez konieczności jego transportu,  

- sprzedanego w celu wykorzystania go do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, wraz ze wskazaniem udziału surowców wymienionych w załączniku nr 1 w części A do tej ustawy zużytych do jego wytworzenia,

• ilości surowców zużytych do wytworzenia biogazu na potrzeby wytwarzania biometanu i do wytworzenia biometanu z biogazu oraz rodzaju tych surowców;

5) posiadania dokumentacji potwierdzającej, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności, datę wytworzenia po raz pierwszy biogazu na potrzeby wytwarzania biometanu lub wytworzenia biometanu z biogazu w danej instalacji odnawialnego źródła energii lub datę ich wytworzenia po raz pierwszy po zakończeniu modernizacji tej instalacji oraz datę zakończenia modernizacji tej instalacji;

6) sprawozdawania Prezesowi URE szczegółowych informacji dotyczących ilości i wykorzystania wytworzonego biogazu napotrzeby wytwarzania biometanu lub wytwarzania biometanu oraz informacji dotyczących wytworzenia biogazu na potrzeby wytworzenia biometanu lub biometanu po raz pierwszy lub po modernizacji instalacji odnawialnego źródła energii (OZE).

Pozostałe kwestie dotyczące funkcjonowania rejestru wytwórców biogazu, w tym zasad składania wniosku o wpis do rejestru, prowadzenia rejestru, terminy dokonywania wpisu do rejestru, zmian oraz odmowy dokonania wpisu, przesłanki wydania zakazu wykonywania danej działalności oraz okoliczności wykreślenia z rejestru wytwórców, będą regulowane przez uzupełnione w tym celu przepisy dotyczące rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego będzie stanowić działalność regulowaną i będzie wymagać wpisu do jawnego rejestru wytwórców biogazu rolniczego, prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR. W związku z powyższym obowiązki wytwórcy prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie biogazu rolniczego rozszerzono (poza obecnie obowiązującymi) o obowiązek prowadzenia dokumentacji dotyczącej:

1) ilości wytworzonego biogazu rolniczego, zwyszczególnieniem ilości biogazu rolniczego wykorzystanego do wytworzenia energii elektrycznej, biometanu, sprzedanej lub wykorzystanej w inny sposób;

2) ilości energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego, z wyszczególnieniem ilości sprzedanej sprzedawcy zobowiązanemu lub innemu odbiorcy, wykorzystanego na potrzeby produkcji biogazu rolniczego lub wykorzystanej w inny sposób;

3) ilości wytworzonego biometanu z biogazu rolniczego, z wyszczególnieniem ilości sprzedanej (wraz ze wskazaniem danych podmiotu, który zakupił biometan z biogazu rolniczego) oraz ilości biometanu wykorzystanej w inny sposób.

Pozostałe kwestie dotyczące wytwarzania biometanu zbiogazu rolniczego będą regulować obowiązujące przepisy dotyczące wytwarzania biogazu (np. kwestię treści wniosku o wpis do rejestru, wykreślenia z rejestru oraz sprawozdawczości w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego).

Odejście odsystemu wsparcia biogazu rolniczego w postaci świadectw pochodzenia biogazu rolniczego

Przewidziano odejście od systemu wsparcia dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej w postaci świadectw pochodzenia biogazu rolniczego. W konsekwencji uchylone zostały przepisy art. 47a–50 ustawy, a inne przepisy dotyczące m.in. tego rodzaju wsparcia zostały odpowiednio zmienione.

Należy zwrócić uwagę, że przepisy regulujące mechanizm w zakresie świadectw pochodzenia biogazu rolniczego dotej pory nie zafunkcjonowały wzwiązku z brakiem notyfikacji programu pomocy państwa na mocy art. 108 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także nie zostały zgłoszone na mocy rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (GBER).