Cable pooling (współdzielenie infrastruktury przyłączeniowej)

22 marca 2024 r.

Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr 15/2024 dotycząca kwestii wywołujących najczęstsze wątpliwości w obszarze przyłączania do sieci

29 września 2023

Komunikat URE, Nowelizacja ustawy o OZE: nowe systemy wsparcia, ważne rozwiązania dla energetyki lokalnej

31 sierpnia 2023 

Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ogłoszona w Dz.U. 2023 poz. 1762

Maj 2023

Projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, druk UC99

Informacja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr 15/2024 z dnia 22 marca 2024 r. dotycząca kwestii wywołujących najczęstsze wątpliwości w obszarze przyłączania do sieci

[...] Przyłączenie kilku instalacji oze w jednym miejscu przyłączenia  

Z dniem 1 października 2023 r. weszły w życie przyjęte w ustawie – Prawo energetyczne regulacje umożliwiające współdzielenie przyłącza tzw. cable pooling. Przepisy te zostały uchwalone ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023 poz.1762).

Zgodnie z art. 7 ust. 1f ustawy – Prawo energetyczne do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV, w jednym miejscu przyłączenia można przyłączyćdwie lub większą liczbę instalacji odnawialnego źródła energii należących do jednego lub większej liczby podmiotów. Celem tego rozwiązania jest uelastycznienie wykorzystania zdolności przesyłowo-dystrybucyjnych sieci na potrzeby przyłączania instalacji oze. Wdrożone regulacje znajdują zastosowanie jedynie w odniesieniu do przyłączania dwóch lub większej ilości instalacji oze, o których mowa w art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. 

Co do zasady, regulacja ta została przygotowana na potrzebybudowyi przyłączania nowychinstalacji, ale znajduje również zastosowanie w przypadku, gdy jedna z instalacji jest już przyłączona do sieci, a kolejna przyłącza się korzystając z tego samego miejsca przyłączenia. Przyłączone i przyłączane instalacje mogą należeć do tego samego podmiotu lub różnych podmiotów. 

Instytucja współdzielenia infrastrukturyprzyłączeniowej (przyłącza) może zostać zatem stosowana w sytuacji, gdy wniosek o wydanie warunków przyłączenia: 

A) obejmuje pierwsze przyłączenie do sieci dwóch lub większej ilości instalacji oze, 

B) jest składany w sytuacji, gdy zostały uprzednio wydane warunki przyłączenia dla „pierwszej” instalacji oze i została zawarta umowa o przyłączenie, a podmiot przyłączany wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji oze,

C) jest składany w sytuacji, gdy instalacja oze jest przyłączona do sieci (instalacja istniejąca i wybudowane przyłącze), a podmiot przyłączony wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji oze. 

Powyższe rozwiązania prawne nie zostały ograniczone temporalnie, mogą być zatem stosowane w odniesieniu do instalacji oze, która była przyłączona do sieci przed 1 października 2023 r., jak również tam, gdzie przed tą datą zostały wydane warunki przyłączenia i została zawarta umowa o przyłączenie. Co więcej w ramach współdzielenia przyłącza mogą być przyłączane instalacje tożsame rodzajowo tj. taki sam rodzaj źródła energii np. dwie instalacje fotowoltaiczne, jak i różniące się rodzajowo np. instalacja wiatrowa, instalacja fotowoltaiczna, elektrownia wodna czy biogazowa. Brak również przeszkód o charakterze podmiotowym, co powoduje, że instalacje te mogą należeć do jednego podmiotu lub większej liczby podmiotów, przy czym przy wielości podmiotów niezbędne jest jednak wypracowanie indywidualnego modelu współpracy między właścicielami danych źródeł energii. Wynika to z faktu, że w odniesieniu do właściwego OSE stroną umów i „do kontaktu” zawsze będzie jeden ściśle wskazany podmiot tj. strona porozumienia, która we własnym imieniu zawiera umowę o przyłączenie do sieci oraz umowę o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej dla wszystkich przyłączonych i planowanych do przyłączenia instalacji.

Zakończeniem formalnej procedury przyłączeniowej dwóch lub więcej instalacji oze w ramach współdzielenia infrastruktury przyłączeniowej jest ostatecznie zawarcie jednej umowy o przyłączenie do sieci, a następnie jednej umowy przesyłowej lub dystrybucyjnej dla wszystkich instalacji oze.

W każdym przypadku, gdy moc przyłączeniowa jest niższa niż suma mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji oze, umowa o przyłączenie do sieci musi zawierać szczegółowy opis sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej. Koszt zakupu i zainstalowania urządzeń służących do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej ponoszą podmioty przyłączane do sieci. Z kolei nadzór nad pracą urządzeń służących do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej sprawuje OSE, który w szczególności jest odpowiedzialny za zabezpieczenie tych urządzeń w sposób uniemożliwiający zmianę ich ustawień.

Należy także zauważyć, że szereg przepisów związanych ze współdzieleniem przyłącza stosuje się odpowiednio w przypadku:

1) zwiększenia deklarowanej mocy przyłączeniowej przez podmiot, który zawarł umowę o przyłączenie do sieci w ramach współdzielenia przyłącza;

2) zmiany parametrów technicznych urządzeń i instalacji wchodzących w skład przyłączonych instalacji odnawialnego źródła energii w ramach współdzielenia przyłącza w tym zwiększenia mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii.

Podkreślenia także wymaga, że w przypadku gdy w miejscu przyłączenia do sieci, w którym przyłączona jest instalacja odnawialnego źródła energii, o której mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia Komisji 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci, przyłączana jest kolejna instalacja oze, wymogi określone w tym rozporządzeniu mają zastosowanie wyłącznie do instalacji przyłączanej, chyba że instalacja przyłączona podlegała modernizacji, o której mowa w tym rozporządzeniu. 

Powyższe oznacza, że w ramach współdzielenia przyłącza w przypadku gdy dotychczas przyłączona instalacja nie podlegała modernizacji, to wymogi rozporządzenia mają zastosowanie wyłącznie do „nowej lub nowych”, w tym kolejnych instalacji oze. Brak zatem podstaw prawnych do oczekiwania jakiejkolwiek ingerencji w instalację istniejącą, w tym dostosowania jej do wymogów rozporządzenia NC RfG.

Wskazane powyżej przepisy uregulowały kompleksowo sytuacje, w których moc zainstalowana instalacji przyłączonych w jednym miejscu przyłączenia może przekraczać moc przyłączeniową. Wszystkie instalacje mają jedno miejsce przyłączenia do sieci i opomiarowanie przypisane dla każdej z tych instalacji oze znajduje się w miejscu wskazanym przez podmiot przyłączany, przed wspólnym miejscem przyłączenia do sieci.

Na marginesie należy wskazać, że ustawodawca przewidział także możliwość współdzielenia infrastruktury przyłączeniowej przez beneficjentów aukcyjnego systemu wsparcia oraz systemów FIT/FIP, z zastrzeżeniem, że wytwórca energii elektrycznej w „instalacji planowanej” (w przypadku przyłączania dwóch nowych instalacji koniecznym będzie oznaczenie, która z tych instalacji jest instalacją „pierwszą planowaną”) do przyłączenia nie korzysta, ani nie będzie korzystała z żadnego mechanizmu wspierającego wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych przewidzianych ustawą OZE.

Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, art. 4 pkt 4

W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne wprowadza się następujące zmiany:

w art. 7:

a) w ust. 1 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy „przy czym w przypadku przyłączenia źródła lub magazynu energii elektrycznej, moc przyłączeniowa tego źródła lub magazynu energii elektrycznej może być mniejsza lub równa jego mocy zainstalowanej elektrycznej.”,

b) po ust. 1d dodaje się ust. 1e–1g w brzmieniu:

„1e. W przypadku odmowy wydania warunków przyłączenia instalacji odnawialnego źródła energii służącej do wytwarzania biometanu z powodu braku technicznych lub ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci i odbioru we wskazanej przez wnioskodawcę lokalizacji, przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w ust. 1, wskazuje wnioskodawcy najbliższą lokalizację alternatywną, jeżeli przyłączenie w tej lokalizacji spełnia warunki techniczne i ekonomiczne.

1f. Do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV, w jednym miejscu przyłączenia można przyłączyć dwie lub większą liczbę instalacji odnawialnego źródła energii należących do jednego lub większej liczby podmiotów. Przepisu zdania pierwszego nie stosuje się do instalacji odnawialnego źródła energii, dla których miejscem przyłączenia do sieci jest instalacja odbiorcy końcowego.

1g. Dla wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii, przyłączonych do sieci zgodnie z ust. 1f, wydaje się jedne warunki przyłączenia oraz zawiera się jedną umowę o przyłączenie do sieci.”,

c) po ust. 2 dodaje się ust. 21 i 22 w brzmieniu:

„21. Umowa o przyłączenie do sieci, o której mowa w ust. 1g, określa wymagania dotyczące lokalizacji oraz parametrów technicznych dla układów pomiarowo-rozliczeniowych umożliwiających pomiar ilości energii elektrycznej oddanej do sieci i pobranej z sieci przez każdą z instalacji odnawialnego źródła energii, przyłączoną w jednym miejscu przyłączenia na podstawie tej umowy.

22. W przypadku gdy moc przyłączeniowa jest niższa niż suma mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii, umowa o przyłączenie do sieci, o której mowa w ust. 1g, zawiera szczegółowy opis sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej, przy czym:

1) koszt zakupu i zainstalowania urządzeń służących do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej ponoszą podmioty przyłączane do sieci;

2) nadzór nad pracą urządzeń służących do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej sprawuje przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, które w szczególności jest odpowiedzialne za zabezpieczenie tych urządzeń w sposób uniemożliwiający zmianę ich ustawień.”,

d) po ust. 3d dodaje się ust. 3da–3dk w brzmieniu:

„3da. Wniosek o określenie warunków przyłączenia instalacji odnawialnego źródła energii, która będzie wytwarzać energię elektryczną w ramach spółdzielni energetycznej w rozumieniu art. 2 pkt 33a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, oprócz informacji, o których mowa w ust. 3b, zawiera również informacje o zarejestrowaniu danej spółdzielni energetycznej w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz o punktach poboru energii, do których będzie dostarczana energia.

3db. W przypadku, o którym mowa w ust. 1f, wniosek o określenie warunków przyłączenia zawiera moc przyłączeniową, określoną przez podmiot ubiegający się o przyłączenie łącznie dla wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii planowanych do przyłączenia w jednym miejscu przyłączenia oraz wskazanie miejsca przyłączenia. Wniosek składa się dla dwóch lub większej liczby instalacji odnawialnego źródła energii, które po przyłączeniu do sieci będą posiadały wspólne miejsce dostarczania energii elektrycznej i oddzielne, dedykowane każdej z tych instalacji, punkty pomiarowe.

3dc. W przypadku, o którym mowa w ust. 22, do wniosku, o którym mowa w ust. 3db, podmiot dołącza opis sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.

3dd. W przypadku, o którym mowa w ust. 1f, gdy tytuły prawne do instalacji objętych wnioskiem o określenie warunków przyłączenia posiadają różne podmioty, wniosek, o którym mowa w ust. 3db, jest składany przez jeden z tych podmiotów po dniu zawarcia porozumienia, o którym mowa w ust. 3de pkt 1.

3de. W przypadku, o którym mowa w ust. 1f, do wniosku, o którym mowa w ust. 3db, podmiot dołącza dokumenty, o których mowa w ust. 8d pkt 1, jeżeli są wymagane na podstawie przepisów odrębnych, dla każdej z planowanych do przyłączenia do sieci instalacji, a także:

1) porozumienie zawarte przez wszystkie podmioty, których instalacje są objęte wnioskiem o określenie warunków przyłączenia, określające w szczególności:

a) strony porozumienia wraz z danymi umożliwiającymi ich identyfikację oraz przyporządkowanie przyłączanych instalacji do stron porozumienia, w szczególności:

– imię i nazwisko oraz adres zamieszkania albo nazwę i adres siedziby wytwórcy,

– lokalizację i moc zainstalowaną elektryczną instalacji odnawialnego źródła energii,

– podpis wytwórcy albo osoby upoważnionej do jego reprezentowania, z załączeniem oryginału lub uwierzytelnionej kopii dokumentu poświadczającego umocowanie takiej osoby do działania w imieniu wytwórcy,

b) stronę porozumienia, która we własnym imieniu zawiera umowę o przyłączenie do sieci oraz umowę o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej dla wszystkich przyłączonych i planowanych do przyłączenia instalacji,

c) zasady wspólnej realizacji uprawnień i obowiązków wynikających z warunków przyłączenia, umowy o przyłączenie do sieci oraz umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej,

d) zasady współdzielenia zespołów urządzeń służących do wyprowadzania mocy do miejsca rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji podmiotów przyłączanych,

e) zasady współpracy z podmiotem będącym stroną umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w realizacji jego obowiązków określonych w art. 9j ust. 7,

f) zasady rozdziału środków otrzymanych w ramach rekompensaty finansowej w przypadku zastosowania przez operatora redysponowania, o którym mowa w art. 13 ust. 7 rozporządzenia 2019/943, pomiędzy stronami porozumienia,

g) określenie lokalizacji punktów pomiarowych właściwych dla poszczególnych instalacji;

2) dokumenty potwierdzające tytuły prawne do korzystania z nieruchomości, na których będą realizowane wszystkie instalacje odnawialnego źródła energii określone we wniosku;

3) zobowiązanie każdej ze stron porozumienia, do montażu urządzeń uniemożliwiających przekroczenie mocy przyłączeniowej, w przypadku, o którym mowa w ust. 22;

4) upoważnienie dla strony porozumienia, o której mowa w pkt 1 lit. b, do reprezentowania wszystkich stron porozumienia przed operatorem systemu elektroenergetycznego lub Prezesem URE w sprawach wynikających z treści porozumienia;

5) zobowiązanie każdej ze stron porozumienia do przestrzegania instrukcji, o której mowa w art. 9g ust. 4, przepisów wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 i 4, aktów prawnych wydanych na podstawie art. 59–61 rozporządzenia 2019/943 oraz metod, warunków, wymogów i zasad dotyczących wymagań technicznych dla jednostek wytwórczych, ustanowionych na podstawie tych aktów prawnych;

6) oświadczenie każdej ze stron porozumienia o przyjęciu wraz z pozostałymi stronami porozumienia solidarnej odpowiedzialności wobec operatora systemu elektroenergetycznego z tytułu przekroczenia mocy przyłączeniowej, w przypadku o którym mowa w ust. 22;

7) oświadczenie każdej ze stron porozumienia o wyrażeniu zgody na weryfikację przez operatora systemu elektroenergetycznego parametrów technicznych instalacji odnawialnego źródła energii, treści porozumienia w zakresie określonym w pkt 1 lit. a, dokumentów, o których mowa w pkt 2, treści upoważnienia, o którym mowa w pkt 4, i treści zobowiązania, o którym mowa w pkt 5, a w przypadku, o którym mowa w ust. 22, również treści zobowiązania, o którym mowa w pkt 3, oraz treści oświadczenia, o którym mowa w pkt 6.

3df. W przypadku gdy w miejscu przyłączenia do sieci, w którym przyłączona jest instalacja odnawialnego źródła energii, o której mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia Komisji 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (Dz. Urz. UE L 112 z 27.04.2016, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 118 z 06.05.2019, str. 10), przyłącza się kolejną instalację odnawialnego źródła energii, wymogi określone w tym rozporządzeniu mają zastosowanie wyłącznie do instalacji przyłączanej, chyba że instalacja przyłączona podlegała modernizacji, o której mowa w tym rozporządzeniu.

3dg. W przypadku zmiany strony porozumienia, o którym mowa w ust. 3de pkt 1, wynikające z niego prawa i obowiązki przysługują nabywcy instalacji odnawialnego źródła energii.

3dh. W przypadku, o którym mowa w ust. 1g, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej w warunkach przyłączenia określa sposób zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.

3di. Operator systemu elektroenergetycznego właściwy dla miejsca przyłączenia pobiera opłaty za przekroczenie mocy przyłączeniowej przez wytwórcę, w wysokości odpowiadającej opłacie za nielegalny pobór energii elektrycznej względem nadmiarowej energii elektrycznej, która została przez wytwórcę wprowadzona do sieci w wyniku przekroczenia.

3dj. W przypadku przekroczenia mocy przyłączeniowej przez wytwórcę, operator systemu elektroenergetycznego właściwy dla miejsca przyłączenia, może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu przez tego wytwórcę energii elektrycznej do sieci albo całkowicie wstrzymać dostarczanie energii elektrycznej do sieci, bez wypłaty rekompensat oraz bez ponoszenia odpowiedzialności za skutki tych ograniczeń albo odłączenia. Wznowienie dostarczania energii elektrycznej następuje po wdrożeniu przez wytwórcę wskazanego przez operatora sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.

3dk. Przepisy ust. 3db–3dj stosuje się odpowiednio w przypadku:

1) zwiększenia deklarowanej mocy przyłączeniowej przez podmiot, który zawarł umowę o przyłączenie do sieci, o której mowa w ust. 1g;

2) zmiany parametrów technicznych urządzeń i instalacji wchodzących w skład przyłączonych instalacji odnawialnego źródła energii, o których mowa w ust. 1f, w tym zwiększenia mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii.”,

[...]

f) po ust. 8e1 dodaje się ust. 8e2 w brzmieniu:

„8e2. W przypadku sporządzania ekspertyzy, o której mowa w ust. 8e, w miejscu przyłączenia do sieci, w którym moc zainstalowana ma być większa niż moc przyłączeniowa, uwzględnia się tylko taką moc, jaka może zostać wprowadzona do sieci w związku z opisanymi we wniosku o określenie warunków przyłączenia urządzeniami służącymi do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej.”